Τo Σάββατο 4 Μαΐου 2019 και ώρα 19:30 στο αμφιθέατρο του Μουσικού Γυμνασίου-Λυκείου Ζακύνθου, θα γίνει εκδήλωση στην οποία θα παρουσιαστεί το βιβλίο «Από τον Όμηρο στον Μπομπ Ντίλαν» των ζακυνθινών συγγραφέων Φίλιππου Πομώνη και Θοδωρή Πομόνη.
Την παρουσίαση θα κάνουν οι :
α) Ο κος Θανάσης Γκότοβος ομότιμος καθηγητής του Πανε/μίου Ιωαννίνων
β) Η κα Δήμητρα Νικολιά διδάκτωρ αρχαιολογίας της εφορείας αρχαιοτήτων Ζακύνθου,
γ) ο κος Κώστας Κλάδης στρατιωτικός ε.α.,
δ) ο κος Στέλιος Χαραλαμπίδης μηχανικός, εκπαιδευτικός.
Στη συνέχεια ο καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, κος Ανδρέας Μαμφρέδας με τη χορωδία και ορχήστρα του 2ου Γυμνασίου θα παρουσιάσει ένα ποτ πουρί από τρία τραγούδια του Μπομπ Ντίλαν.
Συντονίστρια της εκδήλωσης θα είναι η δημοσιογράφος Μαριλένα Παπαδάτου.
Οι συγγραφείς είπαν για τη δουλειά τους και για το έργο τους:
Όταν ανακοινώθηκε ότι το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2016 απονεμήθηκε στον Μπομπ Ντίλαν, πολλοί νοιώσαμε μια ευχάριστη έκπληξη. Την έκπληξή του υπαινίσσεται και ο ίδιος ο Μπομπ Ντίλαν όταν, στην αρχή της ομιλίας του κατά την επίσημη τελετή απονομής των βραβείων στη Στοκχόλμη, αναφέρει ότι τον απασχόλησε το ερώτημα πώς ακριβώς τα τραγούδια του σχετίζονται με τη λογοτεχνία.
Η έκπληξη οφειλόταν ασφαλώς στο γεγονός ότι ο τιμώμενος ήταν γνωστός σε όλο τον κόσμο μάλλον ως τραγουδιστής και τραγουδοποιός και όχι ως λογοτέχνης. Στο ευρύ κοινό είχε αποτυπωθεί η εικόνα ενός ανθρώπου με την κιθάρα κρεμασμένη στο λαιμό, κάποιες φορές με μια φυσαρμόνικα στο στόμα, με την ιδιόρρυθμη φωνή του να τραγουδά μπαλάντες με δικούς του στίχους, μπροστά σε παθιασμένα ακροατήρια νέων κυρίως ανθρώπων. Ήταν στην εποχή του 1960 οπότε στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχε ένα έντονο κίνημα εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ. Ο Μπομπ Ντίλαν, μαζί με άλλους τραγουδιστές όπως η Τζόαν Μπαέζ, εξέφραζε αυτό το αίσθημα της κοινωνικής διαμαρτυρίας και ανησυχίας. Η διαφορά ήταν ότι ο νεαρός Μπομπ Ντίλαν δεν ήταν απλά ένας καλός τραγουδιστής, έγγραφε επί πλέον πολύ όμορφους στίχους.
Δεν είχαμε εντρυφήσει ιδιαίτερα ούτε στην μουσική του ούτε στους στίχους του. Οι επαγγελματικές μας ασχολίες είχαν άλλη κατεύθυνση.
Όμως αυτό που έμενε πάντα, από τις απαρχές της δεκαετίας του ’60 που τον πρωτοακούσαμε, αλλά και αργότερα, ήταν το αντισυμβατικό πνεύμα του, η ιδιόρρυθμη εμφάνισή του στη σκηνή, οι ευαίσθητοι λυρικοί στίχοι του που εξέπεμπαν μια «έκφραση του ωραίου, δια- μέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους» για να θυμηθούμε τον Μπόρχες. Η μουσική επένδυε τον λόγο, αλλά δεν τον παραμέριζε. Το σύνολο σε έκανε να σκέφτεσαι παρά να ξεχνάς ή να ξεχνιέσαι. Η συνοδεία των στίχων με μια μονότονη ίσως για τα ελληνικά μέτρα, αλλά επίμονα ευαίσθητη μουσική επένδυση, άγγιζε τις καρδιές των νέων ανθρώπων που τον αγαπούσαν και τoν αποθέωναν με παραληρηματικές εκδηλώσεις και συμπεριφορές.
Ο Μπομπ Ντίλαν αποτέλεσε πρότυπο πολλών «επαναστατημένων» νέων της γενιάς του ’60 που, ας μην ξεχνάμε, ήταν η γενιά των λουλουδιών και της κοινωνικής απελευθέρωσης. Η εμφάνισή του με το «φευγάτο» ντύσιμο εκείνης της εποχής, ένα τζιν παντελόνι, πλατιά ξεχειλωμένη μπλούζα, μακριά σγουρά, ατημέλητα μαλλιά, αξύριστος ή με μούσι, με ένα μαντήλι ή κασκόλ πίσω στο κεφάλι, ερχόταν σε αντίθεση με τη σοβαρότητα και το πάθος που τραγουδούσε τους στίχους του, συνεπαίρνοντας το κοινό όπου και να βρισκόταν, σε μικρά ή μεγάλα ακροατήρια. Αυτός ο νέος, που κάποιοι τον θεωρούσαν αιθεροβάμονα και περιθωριακό, αλλά καρφί δεν του καιγόταν, συνέχισε σε όλη του τη ζωή να τραγουδά, με συνέπεια, ακολουθώντας τον τρόπο ζωής που είχε επιλέξει και τις αρχές που είχε διαμορφώσει. Αυτή η σοβαρότητα και η συνέπειά του ως τραγουδοποιού, αναγνωρίσθηκε στα ώριμα χρόνια της ζωής του ώστε να τιμηθεί με ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας, ίσως το μεγαλύτερο και πλέον έγκριτο σχετικό βραβείο. Ταυτόχρονα η βράβευση αυτή δείχνει και την ευρύτητα προσέγγισης της Σουηδικής Ακαδημίας που ξέφυγε από τα καθιερωμένα κάνοντας την έκπληξη.
Αυτή η ευχάριστη έκπληξη που νοιώσαμε ήταν ίσως η κύρια αιτία πίσω από την απόπειρα να ψάξουμε λίγο βαθύτερα το έργο του. Νοιώσαμε ότι ο Μπομπ Ντίλαν ήταν λίγο και «δικός μας» άνθρωπος. Είχαμε αφιερώσει πολλές ώρες ακούγοντας τα συναρπαστικά τραγούδια του, σε δίσκους βινυλίου εκείνης της εποχής, αλλά και με πιο σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα αργότερα. Κι όταν, τότε, κάποιος από εμάς – και ο λόγος ενέχει νουν αληθείας ˗ τολμούσε να κρατήσει μια κιθάρα στα χέρια και να γρατζουνίσει κάποια τραγούδια του, ένοιωθε Θεός αφού και οι άλλοι έτσι τον έβλεπαν.
Πολλοί νέοι της εποχής μιμήθηκαν το φέρσιμό του, ντύθηκαν με
ρούχα όμοια με τα δικά του, ξεπατίκωσαν τις συμπεριφορές και τα λόγια
του με αποτέλεσμα πολλές φορές να χλευαστούν από κάποιους συντηρητικούς κύκλους της ανόητης εξουσίας.
Όμως ένοιωθαν περήφανοι για όλα αυτά, πιστεύοντας ότι κάνουν κάτι σπουδαίο και ότι προχωρούν πρωτοπόροι στο δρόμο της αλήθειας.
Το ενδιαφέρον μας έγινε πιο έντονο όταν διαβάσαμε τα λόγια που απηύθυνε προς τη Σουηδική ακαδημία κατά την τελετή απονομής των βραβείου Νόμπελ. Νοιώσαμε κάποιο δέος όταν διαπιστώσαμε πως, όπως ο ίδιος αφηγείται, ένα από τα τρία σημαντικά λογοτεχνικά έργα που επηρέασαν τη σκέψη του και καθοδήγησαν την καλλιτεχνική ζωή του, ήταν η «Οδύσσεια» του Ομήρου. Ναι, η «δική μας» Οδύσσεια ενέπνευσε σε πολλά σημεία τον χαρισματικό Ντίλαν, που τελείωσε την ομιλία του στη Στοκχόλμη με τα πρώτα λόγια της Οδύσσειας.
Αυτό το λεπτό σημείο, που ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό στη χώρα μας αποτέλεσε ασφαλώς μια ακόμα υπόμνηση για την αιώνια και διαχρονική αξία του αξεπέραστου πνεύματος των αρχαίων Ελλήνων, του Ομήρου στην προκείμενη περίπτωση.
Πιστεύουμε πως η ύπαρξη και η ιστορική συνέχεια της χώρας μας οφείλεται σε εκείνους τους προγόνους που, πριν τρεις χιλιάδες περίπου χρόνια, έγραψαν μερικές από τις πλέον διαχρονικές υποθήκες της ανθρωπότητας. Οι υποθήκες αυτές δεν απευθύνονται μόνο προς εμάς, που ως νεοέλληνες έχουμε το προνόμιο να μιλάμε την ίδια γλώσσα, αλλά αποτελούν κτήμα όλης της ανθρωπότητας. Αυτή η αρχαιοελληνική πατρότητα σημαντικών κλασικών έργων, είναι ευνόητο ότι προκαλεί σε εμάς τους σύγχρονους νεοέλληνες αισθήματα υπερηφάνειας. Αλλά ασφαλώς δημιουργεί και ευθύνες προκειμένου να αναδεικνύουμε, με μέτρο και χωρίς εθνικισμούς, αλλά και να μην ευτελίζουμε με γενικεύσεις και λαϊκισμούς, εκείνη την παράδοση.
Με αφορμή λοιπόν την εν λόγω βράβευση, και τις αναφορές του Μπομπ Ντίλαν στην Οδύσσεια, νοιώσαμε περήφανοι, αλλά ταυτόχρονα συνειδητοποιήσαμε, για ακόμη μια φορά, ότι η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι τεράστια και ανυπέρβλητη.
Επί πλέον νοιώθουμε δικαιωμένοι για αυτά που αγαπήσαμε και ήταν τόσο τα τραγούδια του Μπομπ Ντίλαν όσο και η Οδύσσεια του Ομήρου.
Για τους παραπάνω λόγους προβαίνουμε στην παρούσα έκδοση με σκοπό να φέρουμε πιο κοντά στο Ελληνικό κοινό τον Μπομπ Ντίλαν και τον Όμηρο.
Σε αυτό το βιβλίο θα βρείτε, μεταφρασμένο στα Ελληνικά, το κείμενο της ομιλίας του Μπομπ Ντίλαν στην επίσημη τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ της Σουηδικής Ακαδημίας. Στο τέλος του κειμένου υπάρχουν σχετικές επεξηγηματικές παραπομπές με σκοπό να ωθήσουν τον αναγνώστη σε περαιτέρω διερεύνηση διαφόρων σημείων του κειμένου. Παράλληλα υπάρχουν αυτοτελή σύγχρονα κείμενα, που αναφέρονται στην παρουσίαση του Μπομπ Ντίλαν ως μουσικού, αλλά και στην επίδραση που είχε ο Όμηρος και η Οδύσσεια στην παγκόσμια καλλιτεχνική έμπνευση και δημιουργία.
Φ.Π – Θ.Π.