Πολύ πιο γρήγορα από όσο αναμενόταν η Ζάκυνθος “αποκαλύφθηκε” κατά απόλυτα αρνητικό τρόπο στην παγκόσμια τουριστική κοινότητα ως η περιοχή με τον υψηλότερο δείκτη υπερ- φορτωμένου τουρισμού διεθνώς.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται από ένα διεθνές γραφείο τουρισμού, μέσω μιας μεγάλης εφημερίδας στο Λονδίνο και τώρα όλοι οι ιθύνοντες προβληματίζονται για τις συνέπειες που θα έχει αυτή η αποκάλυψη στην διεθνή κοινή γνώμη και στην πολιτική των Τ.Ο., όταν από πέρυσι το καλοκαίρι τα φαινόμενα της εκτεταμένης ρύπανσης στο ποτάμι του Αγίου Χαραλάμπη και στις ακτές έκαναν το γύρο του κόσμου, μέσω βίντεο και φωτογραφιών.
Η άνευ όρων και ελέγχων ανέγερση χιλιάδων ξενοδοχειακών κλινών δίχως να υπάρχουν οι ελάχιστες υποδομές σε πόσιμο νερό και αποχετευτικά δίκτυα, αλλά με γνώμονα να “εξυπηρετηθούν” οικονομικά ορισμένοι ξενοδόχοι του νησιού, έχει οδηγήσει στην απόλυτη κακοποίηση του περιβάλλοντος και στην υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και δυνατοτήτων του νησιού μας.
Η απουσία ελέγχων από τις υπηρεσίες του κράτους και των ΟΤΑ και η κάλυψη προβλημάτων και αδυναμιών από το τοπικό πολιτικό σύστημα σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος φέρνει το νησί μας σε μια διεθνή “μαύρη λίστα”, που θα την έχουν πλέον υπόψη τους όσοι σκέφτονται να κάνουν διακοπές στη Ζάκυνθο από εκείνους τους τουρίστες που αποκαλούνται εύποροι και ποιοτικοί.
Σε μια εποχή που η ιδιαίτερη πατρίδα μας αδυνατεί να διαχειριστεί τα μεγάλα προβλήματα από την “έκρηξη” του μαζικού τουρισμού των τελευταίων ετών, το αποκαλυπτικό δημοσίευμα της εφημερίδας The Guardian του Λονδίνου που υπογράφει ο Κέβιν Ράσμπι, αναφέρει μεταξύ των άλλων τα εξής:
“Το βραβείο για το πιο τουριστικά γεμάτο θέρετρο απονέμεται στο ελληνικό νησί της Ζακύνθου, όπου οι διανυκτερεύσεις ξεπερνούν τους κατοίκους σε αναλογία 150 προς 1. Αλλού, η Μαγιόρκα κερδίζει το βραβείο για τις περισσότερες διανυκτερεύσεις, ενώ το Παρίσι βρίσκεται στην κορυφή του δείκτη τουριστικής πυκνότητας με 418.000 διαμονές ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο – ξεπερνώντας κατά πολύ τον πλησιέστερο ανταγωνιστή του, την Αθήνα”.
Υψηλότερη τουριστική πίεση (τουρίστες ανά 1.000 κατοίκους)
Ζάκυνθος, Ελλάδα: 149.887
Νομός Ίστρια, Κροατία: 133.467
Φουερτεβεντούρα, Κανάρια Νησιά: 118.720
Στο ίδιο πνεύμα η έγκυρη ηλεκτρονική εφημερίδα Hellas Journal έγραψε το περασμένο Σάββατο:
Η Ζάκυνθος μπορεί να υπερηφανεύεται για τα γαλαζοπράσινα νερά, τη διάσημη παραλία Ναυάγιο και τα εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματα, αλλά πλέον βρίσκεται στο επίκεντρο για έναν διαφορετικό λόγο: είναι ο πιο υπερφορτωμένος τουριστικός προορισμός στην Ευρώπη. Σύμφωνα με έρευνα του “Which? Travel” που δημοσιεύθηκε στη Guardian, στο νησί των Επτανήσων αντιστοιχούν 150 διανυκτερεύσεις τουριστών για κάθε έναν κάτοικο – αναλογία που ξεπερνά κάθε άλλη περιοχή της ηπείρου.
Το φαινόμενο του υπερτουρισμού (overtourism), που μέχρι πρότινος έμοιαζε με όρο ακαδημαϊκού συνεδρίου, είναι πλέον καθημερινότητα για κατοίκους και επισκέπτες σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Όπως σημειώνει ο εκδότης του “Which?”, Ρόρι Μπόλαντ, «έχει φτάσει το σημείο καμπής, όπου τα αρνητικά – υψηλές τιμές στέγασης, πίεση στις υπηρεσίες, αντικοινωνική συμπεριφορά – ξεπερνούν τα οφέλη». Η Ζάκυνθος δεν είναι η μόνη που «λυγίζει» υπό το βάρος της τουριστικής έκρηξης. Το Παρίσι καταγράφει τη μεγαλύτερη πυκνότητα τουριστών στην Ευρώπη, με 418.000 διανυκτερεύσεις ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, ενώ η Μαγιόρκα έχει τους περισσότερους επισκέπτες σε απόλυτους αριθμούς. Όμως η Ζάκυνθος είναι αυτή που, σύμφωνα με τα δεδομένα, βιώνει τον πιο έντονο αντίκτυπο σε σχέση με τον πληθυσμό της….
Η Ζάκυνθος φαίνεται πως ακολουθεί παρόμοιο μονοπάτι: ενώ το νησί στηρίζεται οικονομικά στον τουρισμό, αυξάνονται οι φωνές που μιλούν για εξάντληση των υποδομών, αύξηση του κόστους ζωής και απώλεια της τοπικής ταυτότητας. Το παράδοξο, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Ρίτσαρντ Μπάτλερ του Πανεπιστημίου Στραθκλάιντ, είναι πως παλιότεροι «μαζικοί» προορισμοί, όπως το Λας Βέγκας ή το Ορλάντο, δεν βιώνουν τον υπερτουρισμό με τον ίδιο τρόπο, καθώς χτίστηκαν εξαρχής για να τον αντέξουν.
Η Guardian καταλήγει ότι η λύση ίσως βρίσκεται στην επαναχάραξη της τουριστικής στρατηγικής και στην προώθηση λιγότερο δημοφιλών, αλλά αυθεντικών προορισμών. Ήδη το “Which?” προτείνει άγνωστες περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης, όπως το Ρίμπνικ στην Πολωνία ή χωριά της Ρουμανίας με παραδοσιακή αρχιτεκτονική και αυθεντική φιλοξενία.
Για την Ζάκυνθο –και πολλούς άλλους ελληνικούς προορισμούς– το στοίχημα δεν είναι απλώς να υποδέχεται τουρίστες, αλλά να μπορεί να τους διαχειρίζεται χωρίς να χάνει τον εαυτό της.
Ήγγικεν η ώρα ! Κι ας άργησε.