12:00:30 μμ
Κυριακή, 22 Ιουνίου 2025
ErmisNews Λογότυπο
  • Ζάκυνθος
  • Ελλάδα
  • Κόσμος
  • Κοινωνία
  • Οικονομία
  • Πολιτισμός
  • Αθλητισμός
  • Αγγελίες
  • Ermis Radio
Ερμής
Αναζήτηση
  • Ζάκυνθος
  • Ελλάδα
  • Κόσμος
  • Κοινωνία
  • Οικονομία
  • Πολιτισμός
  • Αθλητισμός
  • Αγγελίες
  • Ermis Radio
Ακολουθήστε Μας
Ελλάδα

Κόκκινα αυγά, λαογραφία και παράδοση

Τελευταία ενημέρωση: 01/05/2021 στις 9:31 ΠΜ
Δημοσιεύτηκε 1 Μαΐου 2021
ΔΙΑΜΟΙΡΑΣΜΟΣ

Τα κόκκινα βαμμένα αυγά, που βρίσκονται ήδη βαλμενα στο τραπέζι μας για τη βραδιά της Ανάστασης και για την Κυριακή του Πάσχα, ανήκουν σε μια μακρά λαογραφική παράδοση. Αν το βρασμένο αυγό αποτελεί το σύμβολο του σταυρικού θανάτου του Ιησού, το τσόφλι του είναι ο τάφος του Κυρίου. Με το τσούγκρισμα των αυγών κατά τη διάρκεια της Ανάστασης σπάει το κάλυμμα του τάφου για να υποδεχτούμε τον αναστημένο Θεάνθρωπο γεμάτο από ελπίδα για ζωή και έτοιμο να εξαγγείλει τη σωτήρια υπόσχεσή του για έναν καινούργιο και άδολο κόσμο. Βέβαια, τα «αυγά και τα πασχάλια», όπως ονομάτιζε τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ο Γεώργιος Σουρής τα βαμμένα κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα αυγά, διεκδικούν θέση σε πολλές λαογραφικές παραδόσεις πριν και μετά την έλευση του Χριστού επί της γης: από τους Πέρσες και τους αρχαίους Αιγυπτίους μέχρι τους Σκανδιναβούς. Το κόκκινο χρώμα είναι ταυτισμένο, ήδη από τα προχριστιανικά χρόνια, με την ανανέωση και την ανθοφορία της φύσης κι όταν αρχίζει να παραπέμπει στο αίμα του θυσιασμένου Χριστού τα κόκκινα αυγά μετατρέπονται σε κεντρικό στοιχείο της πασχαλινής τελετουργίας.

Τέλη του 19ου αιώνα, την ίδια περίπου εποχή με τον Σουρή, ο Εμμανουήλ Ροΐδης αναλαμβάνει να εξηγήσει την τελετουργία των κόκκινων αυγών σε ένα κείμενό του με παρόμοιο τίτλο. Γράφει ο μέγας σατιρικός: «Διατί δε βάφονται τα αυγά κόκκινα, τούτο εξηγούσαν οι Ραβίνοι διδάσκοντες ότι, κατά τον Μωσαϊκόν νόμον, όχι μόνον όλα τα τρωγόμενα την ημέραν του Πάσχα, αλλά και αυτοί οι τοίχοι των οικιών πρέπει να κοκκινίζωνται με το αίμα του σφαζομένου αρνίου, προς εξιλέωσιν του Αγγέλου της καταστροφής. Κατά τον Αίλιον όμως Λαμπίδιον οι Ραβίνοι δεν ηξεύρουν τι λέγουσι, τα δε πρώτα ερυθρά αυγά δεν εβάφησαν, αλλ’ εγεννήθησαν κόκκινα από τας αυτοκρατορικάς όρνιθας την ημέραν της γεννήσεως του Αλεξάνδρου Σεύκρου, ως χαρμόσυνος οιωνός της μελλούσης φιλίας του προς τους χριστιανούς […]. Τας πλείστας άλλας της απορίας ταύτης λύσεις δεν έχω προχείρους εις την μνήμην μου, πλην μόνης της του Πανοσιωτάτου Εξάρχου του Αγίου Τάφου εν Βλαχία Ναθαναήλ, όστις, ερωτηθείς εν πασχαλινώ συμποσίω περί των κοκκίνων αυγών, μοι απήντησεν: ‘’Τρώγε και μη ερεύνα’’».

Πάντοτε στα τέλη του 19ου αιώνα, στο διήγημα «Πάσχα στα πέλαγα», ο Ανδρέας Καρκαβίτσας γράφει για μιαν Ανάσταση εν πλω, σ’ ένα καράβι όπου ακούμε το αναστάσιμο μήνυμα και παρακολουθούμε τη λαμπρότητα του φωτισμένου πλοίου μαζί με την απόλαυση της μαγειρίτσας και των κόκκινων αυγών. Και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, όμως, στο διήγημα «Χωρίς στεφάνι», όταν πια κλείνει ο 19ο αιώνας, βάζει την ηρωίδα του Χριστίνα να μιλήσει για το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη. Στη διερεύνηση του αινίγματος των κόκκινων αυγών θα πάρει μέρος και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, λίγο νωρίτερα από τον Παπαδιαμάντη, γράφοντας στο αγαπημένο του περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων» τα εξής: «Και τα βάφουμε κόκκινα τ’ αυγά του Πάσχα, είτε για να τα κάμουμε ακόμα πιο χαρούμενα σύμβολα, αφού το κόκκινο είναι το χρώμα της χαράς, είτε γιατί κι αυτό, μαζί με τόσα άλλα, το πήραμε απ’ τους Εβραίους που έβαφαν το Πάσχα όλα τους τα πράγματα κόκκινα, ακόμα και τους τοίχους των σπιτιών τους […]. Αυτά τέλος πάντων λένε οι σοφοί για την καταγωγή των κόκκινων αυγών. Καθώς βλέπετε, είναι κάπως δύσκολο να εξακριβωθεί η αλήθεια. Αλλά τι μας μέλει! Φτάνει που το έθιμο είν’ όμορφο κι αθώο. Ούτ’ αίμα χύνει ούτε πόνο προξενεί. Λίγη βαφή στο τσουκάλι που θα βράσουν, και τ’ αυγά βγαίνουν από κει μέσα πασχαλιάτικα».

Περνώντας στις ημέρες μας, ο λόγος για τα κόκκινα αυγά ανήκει στην παιδική λογοτεχνία και σε τέσσερις ξεχωριστούς συγγραφείς. Στο βιβλίο του «Πού πήγε το Πάσχα;» (εικονογράφηση Κιάρα Φενετέλε), εκδόσεις Πατάκη 2018, ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος βάζει το ερώτημα του τίτλου στα χείλη της Νιάνιας, η οποία αρχίζει να ψάχνει την προέλευση του Πάσχα όταν ο ορνιθοτρόφος έρχεται σπίτι της για να φέρει τα πασχαλινά αυγά. Τελικά το Πάσχα δεν βρίσκεται στην υπερκατανάλωση και στα ακριβά δώρα, αλλά σε μια βουνίσια σπηλιά από την οποία πηγάζει το άγιο φως.

Η Γαβριέλα θέλει οπωσδήποτε ένα δυνατό κόκκινο αυγό για να σπάσει όλα τα άλλα όταν θα τσουγκρίζει μετά μανίας το Πάσχα, γι’ αυτό και φροντίζει με άκρα επιμέλεια την κόκκινη κοτούλα της. Το αυγό αργεί και η Γαβριέλα ανησυχεί, αλλά για τη συνέχεια θα πρέπει να ξεφυλλίσουμε το βιβλίο της Γιώτας Φώτου «Το κόκκινο αυγό της Γαβριέλας» (εικονογράφηση Λιάνα Δανεζάκη), εκδόσεις Ψυχογιός 2012, τιμώντας και τη μνήμη της συγγραφέως, που έφυγε από τη ζωή προ διετίας.

Στο βιβλίο της «Ο λαγός μου μισούσε τα κόκκινα αυγά» (εικονογράφηση Νέστορας Ξουρής), εκδόσεις Διάπλαση 2011, η Χρυσάνθη Καραΐσκου έχει για ήρωα έναν λαγό ο οποίος αναρωτιέται γιατί οι άνθρωποι έχουν το ανόητο έθιμο να βάφουν το Πάσχα κόκκινα αυγά. Γιατί να τσουγκρίζονται το Πάσχα κόκκινα αυγά και όχι, για παράδειγμα, λαγοί; Είναι καλύτερες οι κότες από τους λαγούς; Η απάντηση στη χιουμοριστική αυτή ιστορία θα δοθεί στο τέλος, αλλά τα αυγά δεν θα χάσουν, ό,τι κι αν συμβεί, το κύρος και την αίγλη τους.

Στο εικονογραφημένο (από τον Αλέξανδρο Τουλιόπουλο) παραμύθι της Φωτεινής Κατσαλη-Γιβανη «Ο Πασχάλης ο Λαγός και τα κόκκινα αβγά», εκδόσεις Ζήτη 2008, έχουμε και πάλι για πρωταγωνιστή έναν λαγό, ο οποίος μαζί με τον καλό του φίλο Βάιο, που είναι γάιδαρος, προμηθεύουν με βαφές όλα τα νοικοκυριά της Πασχαλούπολης για το βάψιμο των κόκκινων αυγών. Ένας απροσδόκητος, όμως, παράγοντας θέτει την αποστολή τους σε κίνδυνο και τους γεμίζει με άγχος για το αν οι νοικοκυρές θα καταφέρουν εντέλει να βάψουν τα αυγά τους. Τα αυγά, πάντως διασώζουν και αυτή τη φορά την τιμή τους και το Πάσχα γιορτάζεται με όλα τα χρώματα που του αναλογούν.

Ermis News 1 Μαΐου 2021
Αφήστε ένα σχόλιο Αφήστε ένα σχόλιο

Αφήστε μια απάντηση Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Διαβάστε Επίσης

ΕλλάδαΖάκυνθος

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ: Από την πανώλη και την αμοιβή των λιμενεργατών έως τα έργα των επόμενων ετών

Σε κλίμα έντασης και υψηλών θερμοκρασιπών ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου, στις 10:00, η συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ιονίων Νήσων, στο Πνευματικό Κέντρο της Ζακύνθου.…

22 Ιουνίου 2025
ΕλλάδαΖάκυνθος

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιόνιων Νησιών συνεδριάζει στο Πνευματικό κέντρο

Συνεδριάζει σήμερα Σάββατο και αύριο Κυριακή στη Ζάκυνθο το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιόνιων νησιών. Οι συνεδριάσεις γίνονται στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ζακύνθου (πλατεία Σολωμού), με…

21 Ιουνίου 2025
Ελλάδα

Η κυβέρνηση “παίρνει” τις Πολεοδομίες από τους Δήμους ως αποτυχημένες υπηρεσίες

Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των πολιτών για τις δημόσιες υπηρεσίες που δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες, δεν υπάρχει καμία Πολεοδομία (ΥΔΟΜ) στη χώρα που να καλύπτει ικανοποιητικά τις ανάγκες…

19 Ιουνίου 2025
ΕλλάδαΖάκυνθος

Η αγωγιμότητα στο νερό της ύδρευσης εξακολουθεί είναι πολύ υψηλή

Η Ζάκυνθος αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια σοβαρά προβλήματα υδροδότησης, τα οποία όχι μόνο δυσχεραίνουν την καθημερινότητα των κατοίκων, αλλά απειλούν και την αειφορία του τουριστικού…

18 Ιουνίου 2025
Ελλάδα

Το ακατάσχετο των επιδοτήσεων ζητούν οι Συνεταιρισμοί

Το σοβαρό θέμα της μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ απασχολεί τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς και  ζητούν να μην προκύψουν προβλήματα κατασχέσεων με τις επιδοτήσεις. Συγκεκριμένα η…

14 Ιουνίου 2025
Ελλάδα

Διάρκειας 6 μηνών η υποχρέωση των ιδιοκτητών για καθαρά οικόπεδα

Για όλη την διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή από την 1η Μαΐου έως την 31η Οκτωβρίου ισχύει η υποχρέωση των ιδιοκτητών ακινήτων να είναι καθαρά…

14 Ιουνίου 2025
ErmisNews Λογότυπο

Κατηγορίες Ειδήσεων

  • Ζάκυνθος
  • Ελλάδα
  • Κόσμος
  • Κοινωνία
  • Οικονομία
  • Πολιτισμός
  • Αθλητισμός
  • Αγγελίες
  • Ermis Radio

Σχετικά με Εμάς

  • Η Εφημερίδα ΕΡΜΗΣ
  • Ραδιοφωνικός Σταθμός Ermis Radio 91.8 fm
  • PRINT SHOP / Εκτυπώσεις Offset – Digital
  • Ηλεκτρονική Έκδοση Εφημερίδας “ΕΡΜΗΣ”
  • Συνδρομές Εφημερίδας “ΕΡΜΗΣ”
  • Επικοινωνία

Ταυτότητα

  • Ταυτότητα Εφημερίδας
  • Ποιοι Είμαστε
  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Cookies

Χρήσιμα

  • Φαρμακεία Ζακύνθου / 24ωρη Λειτουργία
  • Ταξιδεύω / Συγκοινωνίες από/προς Ζάκυνθο

Social Media

Ermis Radio 91.8 fm

Weaved by The Udjat TeamThe Udjat Team Logo
Welcome Back!

Sign in to your account

Χάσατε τον κωδικό σας;