Τις αλλαγές που έρχονται στις αντικειμενικές αξίες ανακοίνωσαν ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας και ο Γ.Γ. Οικονομικής Πολιτικής, Χρήστος Τριαντόπουλος. Όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών, “οι όποιες μεταβολές και αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες δεν θα μεταφραστούν αυτομάτως στον ΕΝΦΙΑ καθώς θα υπάρξουν αλλαγές στους συντελεστές. Αυτοί που θα επιβαρυνθούν είναι οι έχοντες κατοικίες σε περιοχές της χώρας που υποφορολογούνταν”. Ο κ. Σταϊκούρας πρόσθεσε ότι “αυτός ο δημοσιονομικός χώρος θα αξιοποιηθεί για να ελαφρύνουν τα βάρη σε άλλες κατοικίες” και πρόσθεσε: «Θα εξετάσουμε το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης της φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας».
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Χρήστος Σταϊκούρας, ο “ΕΝΦΙΑ το 2022 θα πληρωθεί σε περισσότερες από έξι δόσεις”. Πλέον το σύστημα των αντικειμενικών αξιών επεκτείνεται στο 98% των περιοχών από 85% σήμερα. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομικών, “αυξήσεις έχουμε κυρίως σε ζώνες τουριστικών περιοχών, αλλά και σε περιοχές με υψηλό τουριστικό ενδιαφέρον”. Μάλιστα έφερε ως παράδειγμα τη Μύκονο, που όπως είπε, υπάρχει ζώνη που η αντικειμενική αξία αυξάνει πάνω από 200%”. Μειώσεις θα υπάρξουν όμως σε περιοχές της Περιφέρειας και της Ηπειρωτικής Χώρας. Στην Αττική, οι αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες καταγράφονται σε περιοχές με έντονη ανάπτυξη και οικιστικό ενδιαφέρον όπως τα νότια προάστια.
Οι αντικειμενικές αξίες θα αυξηθούν κυρίως στις περιοχές που θεωρούνται «τουριστικά φιλέτα» αλλά και σε περιοχές των νοτίων προαστίων με έντονη οικοδομική δραστηριότητα, όπως είναι για παράδειγμα το Ελληνικό. Οι πολίτες θα μπορούν σε λίγες ημέρες μέσω ψηφιακού χάρτη να υπολογίσουν την αντικειμενική αξία των ακινήτων τους.
Για το σύνολο της επικράτειας η εικόνα για τις νέες τιμές ζώνης είναι γενικά ανοδική: στο +8%
-στο 55% του συνόλου των ζωνών οι αξίες αυξάνονται με την κατά μέσο όρο αύξηση στο 19,5%
-στο 21% του συνόλου των ζωνών καταγράφεται μείωση με μέσο όρο μείωσης 14,76%
-στο 24% του συνόλου των ζωνών παραμένουν αμετάβλητες.
– Στις 133 νέες εντάξεις οι τιμές ζώνης αυξάνονται 41% κατά μέσο όρο
Στις 3.478 νέες περιοχές που αποκτούν για πρώτη φορά αντικειμενικές αξίες η εικόνα είναι η εξής:
– για το 40% υπάρχουν αυξήσεις 26% κατά μέσο όρο
– για το 44% προκύπτουν μειώσεις
Αναλυτικός οδηγός για τις αντικειμενικές
Γιατί ήταν απαραίτητη η μεταρρύθμιση του πλαισίου προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών της ακίνητης περιουσίας;
Η μεταρρύθμιση του πλαισίου αντικειμενικών αξιών, η οποία αποτέλεσε προτεραιότητα της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Οικονομικών, κατέστη απαραίτητη, διότι έπρεπε:
Να αντιμετωπιστούν δομικές αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος.
Να εκσυγχρονιστεί ψηφιακά και με διαφάνεια η διαδικασία.
Να διορθωθούν αδικίες του παρελθόντος σε βάρος πολλών ιδιοκτητών.
Να εναρμονιστούν οι αντικειμενικές αξίες με τις εξελίξεις στην αγορά ακινήτων.
Είναι μία μεταρρύθμιση που, συνάμα, συνιστά δέσμευση – και σημαντική εκκρεμότητα από την προηγούμενη περίοδο διακυβέρνησης της χώρας – στο πλαίσιο του καθεστώτος ενισχυμένης εποπτείας. Είναι μία μεταρρύθμιση που περιλαμβάνει και την αναπροσαρμογή των τιμών των αντικειμενικών αξιών σε όλη την επικράτεια – στο 98% η πληθυσμιακή κάλυψη πλέον από το 85% που ίσχυε πριν, με ζώνες που οι τιμές τους παρουσιάζουν αυξήσεις, μειώσεις, αλλά και διατήρηση στα ίδια επίπεδα.
Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών θα προκαλέσει αύξηση του ΕΝΦΙΑ;
Η μεταρρύθμιση αυτή ξεφεύγει από τα δεδομένα του παρελθόντος, καθώς η άνοδος της αντικειμενικής αξίας δεν σημαίνει αύξηση του ΕΝΦΙΑ, το οποίο αποτελεί το αντικείμενο ανησυχίας των περισσότερων ιδιοκτητών. Είναι μία μεταρρύθμιση που θα έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση του νέου ΕΝΦΙΑ μέσα στο 2021 – αλλά με εφαρμογή από το 2022 –, με νέους συντελεστές, εναρμονισμένους με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, με νέα δομή και διάρθρωση και με διατήρηση της συνολικής δημοσιονομικής ουδετερότητας του φόρου – δηλαδή, παρά τις μεταβολές στις αντικειμενικές αξίες τα δημόσια έσοδα που προβλέπονται από τον ΕΝΦΙΑ δεν θα αυξηθούν. Αντιθέτως, λαμβάνοντας υπόψη τον δημοσιονομικό χώρο, καθώς και τα δεδομένα της οικονομίας την επόμενη περίοδο, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης του ΕΝΦΙΑ, σε συνέχεια της μείωσης κατά 22% που σημειώθηκε το 2019, υλοποιώντας τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης.
Τι περιλαμβάνει η μεταρρύθμιση των αντικειμενικών αξιών;
Η μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία εδράζεται σε δύο φάσεις, με τους άξονες της πρώτης φάσης να είναι (α) ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, (β) η χωρική επέκταση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων, (γ) ο τεχνολογικός εκσυγχρονισμός και διαμόρφωση ψηφιακής πλατφόρμας, και (δ) η επικαιροποίηση των τιμών ζώνης από πιστοποιημένους εκτιμητές του Μητρώου του Υπουργείου Οικονομικών. Γενικότερα, η διαδικασία καθορισμού των τιμών (όπως διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 1980) βασιζόταν στις εισηγήσεις συγκεκριμένων τοπικών επιτροπών, οι οποίες αποτελούνταν από εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και τοπικούς υπηρεσιακούς παράγοντες, με αποτέλεσμα οι εκάστοτε υπουργικές αποφάσεις συχνά να στερούνται επαρκούς αιτιολογίας και επιστημονικής μεθοδολογίας. Η χρήση πιστοποιημένων εκτιμητών του Μητρώου Υπουργείου Οικονομικών το 2018 αποτέλεσε προσπάθεια ασφαλέστερης μεθοδολογίας καθορισμού των τιμών ζώνης. Ωστόσο, η διαδικασία δεν τυποποιήθηκε και κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας ως μη επαρκής. Συνεπώς, η τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου, ως ένας από τους άξονες υλοποίησης της μεταρρύθμισης, διασφάλισε τη συμμόρφωση του συστήματος και της ακολουθουμένης μεθοδολογίας με το σκεπτικό των ακυρωτικών αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και την αυστηρή εφαρμογή των διεθνών και ευρωπαϊκών εκτιμητικών προτύπων, προκειμένου να υπάρχει επιστημονικά άρτια και διεθνώς αποδεκτή μεθοδολογία καθορισμού των τιμών.
Το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων αποτελείται πλέον από 13.808 ζώνες αντιπροσωπεύοντας το 98% του πληθυσμού από 85% που ήταν μέχρι πριν τη μεταρρύθμιση, καθώς πολλές περιοχές της Επικράτειας ήταν εκτός συστήματος. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, η Ιθάκη, η Χίος, η Σάμος, η Πάτμος, η Κάρπαθος, η Ηλεία, η Ναύπακτος, τα Κύθηρα και άλλες περιοχές με σημαντική τουριστική δραστηριότητα, όπως η Μύκονος, η Κέρκυρα και η Κως, ήταν – με διαφοροποίηση ως προς τον βαθμό – εκτός του συστήματος του αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων, με αποτέλεσμα ο ΕΝΦΙΑ να υπολογίζεται βάσει της κατώτερης τιμής ζώνης της δημοτικής ενότητας ή δήμου ή περιφερειακής ενότητας, στην οποία ανήκουν οι εν λόγω περιοχές. Σε περίπτωση που δεν είχε καθοριστεί η τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας, λαμβανόταν υπόψη η κατώτερη τιμή ζώνης του οικείου δήμου ή σε περίπτωση που δεν είχε καθοριστεί η τιμή ζώνης του οικείου δήμου, η κατώτερη ζώνη της περιφερειακής ενότητας. Η ένταξη των περιοχών αυτών στο σύστημα αντικειμενικών αξιών σημαίνει ότι ο καθορισμός της τιμής ζώνης βασίζεται στα χαρακτηριστικά της. Παράλληλα, η επέκταση του συστήματος σε όλη την Επικράτεια, εκτός από την εξασφάλιση ομοιόμορφης αντιμετώπισης όλων των περιοχών, ικανοποιεί το πάγιο αίτημα πολιτών και τοπικής αυτοδιοίκησης για ενιαία φορολογική αντιμετώπιση όλων των ακινήτων αποκαθιστώντας το αίσθημα δικαίου, διευρύνοντας τη φορολογητέα βάση και κατανέμοντας τα φορολογικά βάρη δικαιότερα.