Στις 11 Νοεμβρίου δημοπρατείται από την Περιφέρεια Ιόνιων νησιών, το έργο “Aνέγερση οικίας Ούγκο Φώσκολου” στη συμβολή των οδών Φωσκόλου και Κυριάκου Ξένου.
Το σπίτι θα ανεγερθεί με τα ίδια αρχιτεκτονικά στοιχεία και υλικά που είχε πριν καταστραφεί από τους βομβαρδισμούς του πολέμου και τους σεισμούς του 1953 και την σχετική μελέτη εκπόνησε ο καθηγητής του ΕΜΠ Διονύσης Ζήβας.
Η 11η Νοεμβρίου είναι μια μεγάλη ημέρα για όλους τους ζακυνθινούς αλλά ιδιαίτερα για τα μέλη του ομώνυμου πολιτιστικού συλλόγου που αδημονούν να δούν το χώρο ως μια νέα “Φωσκολιανή βιβλιοθήκη”.
Σύμφωνα με προγραμματική συμφωνία που έχουν υπογράψει ο Δήμος Ζακύνθου, η Περιφέρεια Ιόνιων νησιών και ο Πολιτιστικός σύλλογος Ούγκο Φώσκολος προβλέπεται μετά την κατασκευή του οικήματος να λειτουργήσει στο χώρο έκθεση ενθυμημάτων από τη ζωή και το έργο του μεγάλου ζακυνθινού ποιητή καθώς και βιβλιοθήκη.
Ο Ούγκο Φώσκολο γεννήθηκε στη Ζάκυνθο από ελληνίδα μητέρα και ιταλό πατέρα στις 6 φεβρουαρίου 1778 και πεθανε στο Λονδίνο στις 10 Σεπτεμβρίου 1827 σε ηλικία μόλις 49 ετών.
Από το 1794 εγκαταστάθηκε στην Βενετία, παρακολούθησε μαθήματα κλασσικής παιδείας Το 1797 απέκτησε φήμη όταν παραστάθηκε η τραγωδία του “Tieste” (Θυέστης).
Το 1799 χαιρέτισε την κατάλυση της Ενετικής Δημοκρατίας από τον Ναπολέοντα σαν μια νίκη της αληθινής δημοκρατίας έναντι της ολιγαρχίας με την ωδή του “Στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ελευθερωτή”.
Ομως όταν ο Ναπολέων παραχώρησε τα ενετικά εδάφη στους Αυστριακούς με την συνθήκη του Κάμπο-Φόρμιο ο Φόσκολο κατήγγειλε ως αισχρή την συναλλαγή στο μυθιστόρημά του “Τελευταίες επιστολές του Γιάκοπο Όρτις” στα 1803.
Παρ’ όλα αυτά πολέμησε στο πλευρό των Γάλλων εναντίον Αυστριακών και Ρώσσων και μετά την μάχη του Μαρένγκο (1800) έγινε λοχαγός της ιταλικής μεραρχίας του γαλλικού στρατού.
Διορίστηκε σε διάφορες θέσεις και φρουρές στην Ιταλία και στην Γαλλία και το 1808 έγινε καθηγητής Ρητορικής στο πανεπιστήμιο της Παβίας.
Έπεσε όμως στην δυσμένεια των γαλλικών αρχών για κάποιους σατιρικούς του στίχους κατά του Ναπολέοντα και περιπλανήθηκε στην Φλωρεντία, το Μιλάνο και, μετά την πτώση του Ναπολέοντα, στην Ελβετία, για να καταλήξει στην Αγγλία το 1816.
Οι Άγγλοι φιλελεύθεροι του επιφύλαξαν θερμή υποδοχή, σύντομα όμως αποξενώθηκε λόγω του δύσκολου χαρακτήρα του και της άσωτης ζωής του.
Εξοικονομούσε τα προς το ζην παραδίδοντας μαθήματα και γράφοντας σε περιοδικά και πέρασε τα τελευταία του χρόνια μέσα στην φτώχεια.
Ο Φόσκολο στέκεται στο μεταίχμιο του νεοκλασσικισμού και του πρώιμου ρομαντισμού. Αριστούργημά του θεωρείται το ποίημά του Dei sepolcri (Οι τάφοι).
Με αφορμή ένα διάταγμα του Ναπολέοντα περί δημοκρατικής ομοιομορφίας των τάφων, ο Φόσκολο ανατρέχει στους μεγάλους νεκρούς της Ελλάδος και της Ιταλίας, της Φλωρεντίας ειδικότερα.
Ήταν έργο που επηρέασε το κίνημα του Risorgimento (Ιταλική ενοποίηση) και παραμένει αγαπητό μέχρι σήμερα.
Το 1871 η σορός του μεταφέρθηκε στην Ιταλία και ενταφιάστηκε δίπλα στους μεγάλους νεκρούς που ύμνησε, στην Σάντα Κρότσε της Φλωρεντίας, «σ’ ένα ναό που όλες μάζεψε τις δόξες / της Ιταλίας για να τις διαφυλάξει».
Η σύγχρονη Ιταλία τον έχει αναγορεύσει σε εθνικό της ποιητή και με αφορμή ότι όλα τα έργα του γράφτηκαν στην ιταλική γλώσσα, τον τιμά ως μια μεγάλη μορφή των ιταλικών γραμμάτων.
Ο ίδιος πάντως λίγα χρόνια πριν αποβιώσει στο Λονδίνο σε αλληλογραφία που διατηρούσε με φίλους του στη Ζάκυνθο είχε ζητήσει να του βρούν ένα σπίτι για να έλθει και να εγκατασταθεί μόνιμα στο νησί μας ενώ στην διάρκεια της πολυσήμαντης ζωής του είχε υμνησει την γή που γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια.
Ugo Foscolo
ΥΜΝΟΣ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ
Από μικρός στους μητρικούς μου λόφους
ελάτρεψα την θείαν Αφροδίτη.
Ζάκυνθος, χαίρε.
Στις ακτές του Αδρία,
στη στερνή κατοικία των Εφεστίων
θεών και των προγόνων μου, θ’ αφήσω
τα τραγούδια μου και τα κόκαλά μου,
και σ’ εσέ μοναχά τους στοχασμούς μου,
γιατί όποιος την πατρίδα του ξεχάσει
μήτε στα θεία δεν ομιλεί με σέβας.
Ζάκυνθος, ιερή χώρα. Στους λόφους
ήσαν ναοί, και στα ισκιερά της δάση
η λατρεία της Άρτεμης και οι ύμνοι
στον ένοχο Λαομέδοντα, πριν μάθει
ο Ποσειδώνας στο Ίλιο πώς να στήσει
τους φημισμένους πύργους του πολέμου.
Η Ζάκυνθος είν’ όμορφη.
Της δίνουν
θησαυρούς μύριους τ’ αγγλικά καράβια,
κι από ψηλά της στέλνει ο αιώνιος ήλιος
τις ζωογόνες αχτίδες του.
Κι ο Δίας
τα διάφανα σύγνεφα της χαρίζει.
Κι έχει τους πυκνοφύτευτους ελαιώνες,
τους αμπελόφυτους του Βάκχου κάμπους,
και την υγεία τη ρόδινη σκορπίζει
αύρα γλυκιά που μυρωμένη πνέει
από κήπους ανθών κι αιώνιων κέδρων.
μτφρ. Μαρίνος Σιγούρος
(1885-1961)