Η 5η επιστημονική συνάντηση για τον Ούγο Φώσκολο έλαβε χώρα το απόγευμα του Σαββάτου 21 Σεπτεμβρίου 2024 στο αναγνωστήριο της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης, επτά χρόνια μετά την πρώτη συνάντηση που έγινε το Σεπτέμβριο του 2017 σε αίθουσα του Μουσείου Ζακύνθου.
Στο πάνελ των ομιλητών οι πανεπιστημιακοί κ.κ. Νίκος Καραπιδάκης, Γιώργος Κεντρωτής, Νίκος Στόγιος και η κα Μαρία Σγουρίδου η οποία όμως για λόγους πέραν της θελήσεως, της εκπροσωπήθηκε από την συνεργάτιδά της, Κατερίνα Πλέσσα.
Συντονιστής της συνάντησης ο Αντιπρόεδρος του σωματείου και καθηγητής του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Γιάννης Δραγώνας, ο οποίος στην εισαγωγική του ομιλία αναφέρθηκε στο επιστημονικό έργο που μέσω των συναντήσεων και των ημερίδων αναπτύσσει το σωματείο “Ούγος Φώσκολος” αλλά και στα επιτεύγματα του από της ιδρύσεως του μετά από πρωτοβουλία του αείμνηστου Νίκου Λαλώτη έως τις μέρες μας και την αποφασιστική συμβολή του αείμνηστου καθηγητή του Πολυτεχνείου, Διονύση Ζήβα στη μελέτη του έργου και του σημερινού προέδρου Φίλιππου Συνετού στην ανέγερση της Οικίας Φώσκολου με τη σημερινή της εξέλιξη
Στο σύντομο χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Π.Σ.Ζ. “Ούγος Φώσκολος”, Φίλιππος Συνετός, αφού ευχαρίστησε τις αρχές και τους παρευρισκομένους, αναφέρθηκε στη σχέση της Φωσκολιανής Βιβλιοθήκης με την Δημόσια Βιβλιοθήκη, οι οποίες αφού για πολλές δεκαετίες κινήθηκαν σε δρόμους παράλληλους, μετά το 1935 συγχωνεύτηκαν. Επίσης αναφέρθηκε στην επόμενη επιστημονική συνάντηση που θα γίνει το 2027, με την συμπλήρωση 200 χρόνων από το θάνατο του ποιητή και η οποία το σωματείο φιλοδοξεί να λάβει τη μορφή Συνεδρίου.
Αμέσως μετά απηύθυνε χαιρετισμό ο βουλευτής Διονύσης Ακτύπης ο οποίοςαφού δεσμεύτηκε για τη συντήρηση του γλυπτού “Θρηνούν πνεύμα” που βρίσκεται στον περίβολο της Οικίας Φώσκολου, αφιερωμένο στη μνήμη του ποιητή, αναφέρθηκε στα έργα και τις δράσεις του Υπουργείου Πολιτισμού στη Ζάκυνθο και τα Στροφάδια.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΠΙΔΑΚΗΣ
Πρώτος ομιλητής ήταν ο ομ. καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου Νίκος Καραπιδάκης με θέμα: “Από τον Φώσκολο στους μέσους όρους. Ο πολιτικός πολιτισμός στη Ζάκυνθο”. Ο ομιλητής αναφέρθηκε στη σχέση του ποιητή με τα επαναστατικά κινήματα και τις μυστικές οργανώσεις της εποχής του, σε σχέση με την παράλληλη πορεία του, ως ποιητής και ως λογοτέχνης.
Οι ελπίδες, τα οράματα, η συμμετοχή του στα γεγονότα αλλά και οι απογοητεύσεις σε μια εποχή μεγάλων εξελίξεων στην Ευρώπη ανέδειξαν τον ποιητή σε έναν μεγάλο βάρδο για την ελευθερία των λαών στην Ευρώπη με οικουμενικές αξίες και προοπτικές. Ο κόσμος της κατακερματισμένης τότε Ιταλίας και ο κόσμος της Ζακύνθου που πάλευαν στα όνειρα και τη φαντασία του ποιητή και οι ιδιαιτερότητες που κάθε φορά προκαλούσαν νέα δεδομένα στη ζωή του.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ
Ο Γιώργος Κεντρωτής, Καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου μίλησε με θέμα: “Ο ένδοξος άνδρας και ο νέος στη φτωχούλα ετούτη εδώ βραγιά μας. – Ο Φώσκολος και ο Σολωμός στη Ζάκυνθο”.
Ο ομιλητής ανέλυσε βασικές πτυχές των έργων του δυο μεγάλων ζακυνθινών ποιητών ξεκινώντας από το elogio του Σολωμού προς τον Φώσκολο του 1827 για να προσδιορίσει τις επιρροές του δεύτερου προς τον πρώτο αλλά και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες κινήθηκαν σε διαφορετικούς δρόμους ως προς την γλώσσα, ο ένας με τον άλλον. Ο Φώσκολος επιλέγει την Ιταλική και γίνεται ιταλός πολίτης, γιατί είναι η γλώσσα στην οποία διδάχτηκε τον πλούτο της γνώσης σε μια εποχή που δεν υφίσταται ελληνικό κράτος ενώ ο Σολωμός, πολλά χρόνια αργότερα επιστρέφει από την Ιταλία, ως Ελληνας και υπηρετεί την εθνική ιδέα και την ανάγκη να διαμορφωθεί μια γλώσσα που θα εκφράζει το απελευθερωμένο έθνος.
ΜΑΡΙΑ ΣΓΟΥΡΙΔΟΥ
Η ομιλία της κας Μαρία Σγουρίδου, καθηγήτριας του Ε. Κ. Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα: “Ιστορικά γεγονότα του 18ου και 19ου αιώνα στον ευρωπαϊκό χώρο. Η επιρροή τους στην εργογραφία του Oύγου Φώσκολου”, διαβάστηκε από την συνεργάτιδά της Κατερίνα Πλέσσα.
Η ομιλία της εστίασε την προσοχή της σε μια σειρά από σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν κυρίως στην Ιταλία μετά την επικράτηση του Ναπολέοντα και την ήττα των Αυστριακών έως την συνθήκη του Καμποφόρμιο και τη συγγραφή των τελευταίων επιστολών του “Γιάκοβο Ορτις”. Η ομιλήτρια ανέλυσε σχεδόν όλα τα έργα του Φώσκολο για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Foscolo αντιπροσωπεύει τη γενιά των ανθρώπων που βιώνουν την κρίση των ιδανικών της Γαλλικής Επανάστασης.
Η αμεσότητα με την οποία εκφράζει τις πολιτικές του ιδέες προς τον Ναπολέοντα -από τον θαυμασμό μέχρι την κριτική στάση- επιτρέπει στον μελετητή να τις αντιμετωπίζει ως δύο αντίθετες δυνάμεις στο πεδίο της ευρωπαϊκής πολιτικής ιστορίας. Ο ένας ήταν ο αυτοκράτορας, ο άλλος ο ποιητής που συνέλαβε και προώθησε την ιδέα του ενιαίου και ανεξάρτητου κράτους της Ιταλίας.
ΝΙΚΟΣ ΣΤΟΓΙΟΣ
O Νίκος Στόγιος, Λέκτορας Πανεπιστημίου Βρυξελλών (ULB) μίλησε με θέμα: “η βαθιά αγάπη του Ούγκο Φώσκολου για την πατρίδα και την ανθρωπότητα”. Ο ομιλητής κάνοντας αναφορά σε μια σειρά από στίχους και ποιήματα του ποιητή κατέδειξε την αγάπη και την αφοσίωση του ποιητή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ζάκυνθο αλλά και την Ιταλία. Και οι δύο μαζί, όπως ανέφερε, συνυπάρχουν στο έργο του και αγγίζουν ένα διαφορετικό κάθε φορά κομμάτι του. Η Ελλάδα εκτός από ειδυλλιακή, α-χρονική πατρίδα είναι και ου-τοπική πατρίδα, ενώ η Ιταλία είναι η ενεργή πατρίδα.
Ο ομιλητής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στον Φώσκολο οι δύο πατρίδες συνυπάρχουν ωσμωτικά. Η πρώτη καθοδηγείται από τη θεώρηση ενός άσπιλου ειδυλλιακού κόσμου που τον εμπνέει, ενώ η δεύτερη έρχεται να του υπενθυμίσει αποστολή του έργου του.