Η δεύτερη εκροή λυμάτων για το 2024 από την εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων στη Ζάκυνθο ανέδειξε για άλλη μια φορά το χρόνιο πρόβλημα της εσφαλμένης λειτουργίας του βιολογικού καθαρισμού.
Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις και τις επιπτώσεις στην υγεία, το περιβάλλον και την τοπική οικονομία, το πρόβλημα παραμένει άλυτο. Το χειρότερο σενάριο φαίνεται να πλησιάζει: η πλήρης καταστροφή του τουρισμού, που ίσως να είναι η μόνη διέξοδος.
Είναι πλέον σαφές ότι οι διαθέσιμοι πόροι, που προέρχονται από την τουριστική βιομηχανία, χρησιμοποιούνται για να καλύψουν την προβληματική λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού. Επενδύσεις γίνονται με προχειρότητα, δίχως να επιλύεται ουσιαστικά το ζήτημα της σωστής διαχείρισης των λυμάτων. Η διαρκής ροή εσόδων από τον τουρισμό δίνει την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να καλυφθούν τα προβλήματα με ημίμετρα, χωρίς να αντιμετωπίζεται η ρίζα του κακού.
Ωστόσο, η συνεχής υποβάθμιση των παραλιών και του θαλάσσιου περιβάλλοντος λόγω της ρύπανσης θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην κατάρρευση του τουρισμού. Όταν οι τουρίστες σταματήσουν να επισκέπτονται το νησί, η Ζάκυνθος θα χάσει την κύρια πηγή εισοδήματός της. Αυτή η οικονομική καταστροφή ίσως να είναι η μόνη διέξοδος. Χωρίς τα έσοδα από τον τουρισμό, δεν θα υπάρχουν πλέον κεφάλαια για να συντηρείται η προβληματική και ελλιπής διαχείριση του βιολογικού καθαρισμού.
Η κατάρρευση του τουρισμού θα θέσει την κατάσταση στο χείλος του γκρεμού και ίσως τότε να υπάρξει η αναγκαιότητα για πραγματική λύση. Οικονομική ύφεση, κλειστές επιχειρήσεις, ανεργία και απώλεια εισοδήματος μπορεί να αναγκάσουν τις αρμόδιες αρχές και την τοπική κοινωνία να αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα το πρόβλημα, να δώσουν προτεραιότητα στο περιβάλλον και να εξασφαλίσουν τη σωστή λειτουργία των υποδομών.
Σε ένα παράδοξο σενάριο, η καταστροφή του τουρισμού μπορεί να γίνει η απαρχή μιας ουσιαστικής αλλαγής. Χωρίς την οικονομική δύναμη που συντηρεί το υπάρχον προβληματικό σύστημα, η Ζάκυνθος θα χρειαστεί να επανεξετάσει τη στρατηγική της και να επενδύσει σε βιώσιμες λύσεις. Η καταστροφή θα μπορούσε να είναι η μόνη λύση που θα φέρει τη συνειδητοποίηση ότι οι επιφανειακές λύσεις δεν αρκούν.
Οπότε, ίσως πράγματι η μόνη πραγματική λύση να είναι η καταστροφή του τουρισμού, έτσι ώστε να σταματήσει να υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι το πρόβλημα του βιολογικού καθαρισμού μπορεί να αγνοηθεί ή να λυθεί προσωρινά. Η Ζάκυνθος θα χρειαστεί να ανασυγκροτηθεί και να βρει ένα νέο δρόμο, αλλά μόνο τότε θα γίνει αυτό με τη σωστή προοπτική και υπευθυνότητα.
Γεώργιος Χαρτάς-Σωληναραίος
Χημικός Μηχανικός, Ε.Μ.Π.-MSc-PhDc